Somatizasiya psixi pozğunluğun özünü fiziki (somatik) simptomlar şəklində göstərməsidir. Somatizasiyanın inkişafının mümkün olduğu pozğunluqlar çox müxtəlifdir, bura şüursuz şəkildə və özündən asılı olmayaraq formalaşan simptomatika ilə yanaşı, şüurlu şəkildə simptomları inkişaf etdirmək aiddir. Bura aiddir:
Somatik simptomlar və onlarla bağlı pozğunluqlar;
Uydurma xəstəliklər;
Simulyasiya (psixi pozğunluq sayılmır);
Bütün bu pozğunluqlar zamanı xəstələr adətən somatik simptomlardan narahat olurlar. Ona görə də psixiatrik kömək əvəzinə tibbi müayinə və müalicəyə müraciət edirlər.
Bu pozğunluqlar insanın sosial, professional, təhsil və digər fəaliyyət sahələrində diskomfort yaradır və çox vaxt neqativ təsir göstərir. Bura aiddir:
Simulyativ pozğunluqlar: özünə aid edilmiş və digər şəxsə aid edilmiş;
Funksional nevroloji pozğunluqlar;
İpoxondrik pozğunluqlar;
Digər tibbi vəziyyətlərə təsir edən psixoloji faktorlar;
Psixosomatik pozğunluqlar;
Xəstəliklərin somatik simptomları və xəstəlik dərəcəsinə çatan narahatlıq ən geniş yayılmış pozğunluqlardır.
Simulyativ pozğunluqlar açıq-aydın xarici səbəblər (işdən, hərbi qulluqdan və s.-dən yayınmaq üçün) olmadıqda somatik və ya onların əlamətlərini simulyasiya etməkdən ibarətdir. Simulyasiya xəstəliyi pozğunluqlarla bəzən qarışıq salına bilər. Simulyativ xəstəlik zamanı xəstə bilərəkdən xarici stimuldan həvəslənərək fiziki və psixoloji simptomların stimulyasiyasını həyata keçirir.
Funksional nevroloji pozğunluqlar şüursuz, özündən asılı olmayan, mövcud olan patofizioloji mexanizmlər və ya anatomik yollarla uyğun gəlməyən nevroloji simptomlardan və ya pozğunluqlardan ibarətdir.
İpoxondrik pozğunluqlar hər hansı ciddi xəstəliyin olması və ya ona yoluxmaq kimi qorxular və narahatlıqdır.
Digər tibbi vəziyyətlərə təsir edən psixoloji faktorların olması psixoloji və davranış faktorları mövcud olan somatik xəstəliyin gedişatına və nəticələrinə mənfi təsir göstərdiyi zaman diaqnoz edilir.
Somatoform pozğunluqlar saxta olmayan və bu simptomların səbəb olduğu qeyri-mütənasib və uyğunsuz düşüncələr, hisslər və davranışlarla əlaqəli çoxsaylı davamlı somatik şikayətlərlə xarakterizə edilir.